Learning at the speed of business

Hoe kan L&D inspelen op de snelle ontwikkelingen in en rond de organisatie? Helpt agile development daarbij? Hoe hangt het samen met werkplekleren en performance support?

Prikkelende vragen, rond het thema dat SBO de tweede Learning Bootcamp gaf. Afgelopen donderdag vond dit event plaats bovenin de kantoorflat van Conclusion, pal naast stadion Galgewaard in Utrecht. De glazen lift naar de 21e etage was voor sommige gasten wat te snel, maar van het weidse uitzicht op de 21 etage genoot iedereen. Leuk om andere gasten aan te wijzen waar je woont en werkt. De vijftig leiders op het vlak van Learning & Development hadden voldoende ruimte om te netwerken en discussiëren tijdens de twee borrels en het goedverzorgde diner.

Het inhoudelijke programma was een mooie afwisseling tussen twee keynotes en kleinschalige kennisuitwisseling over specifieke thema’s. Na een korte aftrap gaf dagvoorzitter Jan-Willem Huisman het woord aan Bob Mosher. Vele bezoekers kenden hem al vanuit publicaties of webinars. Zijn keynote luidde “The Paradigm shift in Learning for a Better Performance”. Bob gaf een erg energieke, geestige en Amerikaanse keynote. Bomvol anekdotes, peptalk en inspirerende oneliners. Tussendoor deed hij veel checks bij het publiek: “Raise your hand if you know 70-20-10!”. Sommigen vonden het jammer dat hij weinig deed met het antwoord uit de zaal, vooral omdat ze de genoemde paradigmashift zelf al hadden gemaakt: “Denkt hij dat we nog in het stenen tijdperk leven?” Nadeel was ook dat de praktijkvoorbeelden uit de keynote wat in de knel kwamen vanwege tijdsdruk.

Gelukkig had Bob uitgebreider de tijd in de ronde tafelsessie, later op de dag. Hij verzorgde een van de vijf tafels waaraan deelnemers kleinschalig kennis en ervaringen uitwisselden rond een bepaald thema. Na een uur gesprek volgden een tweede en uiteindelijk derde tafel, elk gehost door een eigen moderator en een ander facet van het dagthema. Evert Hoogendoorn van IJsfontein ging in op de didactische ontwerpaspecten van Agile leren. Het samen (stimu)leren in teams werd belicht aan de discussietafel van Job Bilsen van Bright Alley. Mujibor de Graaf van Coursepath ging in op Microlearning voor jong en oud. De praktische knelpunten bij Agile en User Centric Design kwamen ter sprake aan de tafel van Joost Blatter; hij putte uit zijn ervaring met entertainment games en online leren voor A-klanten als KLM, Heineken en Philips.

Gelukkig vielen de moderatoren niet in de valkuil om te blijven hangen in hun voorbereide stellingen en huiswerk: er was volop ruimte voor het delen van eigen vragen en ervaringen van de deelnemers. De achtereenvolgende rondes leverden dan ook steeds een heel ander gesprek op. Leuk ook om de parallellen tussen de verschillende organisaties te zien, en de verschillende groeistadia. Er waren er veel interessante dwarsverbanden tussen de verschillende discussietafels te ontdekken. De lengte van een uur gaf meestal voldoende lucht om elkaar goed te kunnen bevragen. De groepjes bestonden uit tien personen, en waren meestal intiem genoeg voor eerlijkheid en verstaanbaarheid. Samen met het feestelijke diner, verzorgd door Bright Alley, vormden deze drie rondes voor veel gasten het inhoudelijke hoogtepunt van de Learning Bootcamp.

Een lastige dobber dus voor Jan Rijken om de afsluitende lezing te verzorgen. Onder de titel “Is jouw L&D organisatie voldoende agile?” hield Jan een samenhangend verhaal waarbij hij regelmatig teruggreep op zijn werkervaring bij onder andere KPMG, ABNAMRO en Mercedes-Benz. Bij vragen uit de zaal bleek dat Jan kon putten uit veel hands-on ervaring en relevant onderzoek, maar helaas bleef deze interactie beperkt. De eerdere discussies en diner vergden hun tol, en het energieniveau zakte enigszins weg. Fijn om te zien dat dit weer helemaal terugkwam bij afsluitende borrel in het café van Conclusion, nog weer een trap omhoog. De inhoudelijke discussie ging daar door en er werd vooruit gekeken naar de volgende editie. Als we inderdaad steeds meer van het traditionele leren verschuiven naar impact op de werkvloer, zal dit event dan binnenkort de Performance Bootcamp heten?

Leren op de werkplek (3)

De frictie tussen het leren en het werken, tussen de hei en de klei, blijft een prachtige uitdaging. Met een inspirerende training of een prikkelende game zijn mensen echt in beweging te krijgen. Ze stappen vol energie en goede voornemens weer terug naar de werkvloer, maar daar zit de kink in de kabel. De kink heeft in mijn beleving niet eens zozeer met de vergeetcurve te maken, maar meer met de goede prikkels om aan de slag te gaan op de vloer.

In het krachtenveld op de werkvloer zijn collega's en de leidinggevende cruciaal.

De leidinggevende speelt een sleutelrol:
- als aanjager om teamleden achter de vodden te zitten
- als facilitator voor het geven van de noodzakelijke ruimte aan de teamleden
- als rolmodel om te tonen wat echt belangrijk is: geen woorden maar daden

Leidinggevenden betrekken we zoveel mogelijk bij een leerinterventie. Bijvoorbeeld doordat ze deelnemen aan testrondes en pilots. Hun feedback wordt meegenomen en ze worden zelf meer eigenaar van de oplossing. En op zijn minst weten ze uit eigen ervaring wat hun teamleden te wachten staat.

Ook ontwikkelen we tools om de leidinggevenden te ondersteunen bij het doorvoeren van de verandering. Bijvoorbeeld door inzicht te bieden in de voortgang van de medewerkers via een dashboard. Of door lunchwebinars te organiseren, zoals we voor Heinkene doen. Of via een management toolbox, die een range aan kleine, praktische interventies bevat om met team(leden) te doen zoals minigames, posters, checklists, ppt's of zelfs boeken. Hieronder een mooi voorbeeld van hoe Holland Casino hun toolbox introduceerde bij de managers. Die waren uitgenodigd voor een vage bijeenkomst die begon met deze video:



Aan het eind van de film stormden de twee witte mannen daadwerkelijk de meeting in. Gewapend met de fysieke toolbox natuurlijk.

Naast de leidinggevende spelen de collega's zelf spelen ook sleutelrol in het krachtenveld bij het borgen. Hoe stimuleer je dat ze elkaar scherp houden op de (gezamenlijke) voornemens? Natuurlijk met gamified feedback-tooltjes waarover ik eerder schreef. Verder faciliteren we enthousiastelingen om de rol van ambassadeur op zich te nemen, bijvoorbeeld doordat ze collega's prikkelende e-cards kunnen sturen met een persoonlijke test en een knipoog.

We proberen aan te sluiten bij de drive van de medewerkers zelf. Voor Achmea bijvoorbeeld analyseerden we dat de collega's niet zozeer strebers waren die hechtten aan een overall ranking, maar wel elkaar speels wilden uitdagen op het vlak van vakmanschap. In de ontwikkelde PowerApp staat daarom het spelen tegen elkaar centraal, in de vorm van duel-leren. Medewerkers prikkelen elkaar zo tot groei. Je kunt 'm uitproberen met speciale inhoud rondom het NextLearning event!

Leren op de werkplek (2)

In dit blogje een wat technische insteek: hoe leer je fysiek op de werkplek? Hoewel het bij veel televisieinterviews een mooi achtergrondje van de expert is, denk ik dat de boekenkast met naslagwerken zijn langste tijd heeft gehad. Gedrukte zaken die blijven zullen toch meer ondersteuning zijn als een Quick Reference Card, muismatje met speerpunten of een posters met een denkraam. Een prachtig voorbeeld vond ik de high tech capsule waarmee Baumgartner naar beneden sprong: let op de spiekbriefjes met procedures.

Maar laten we er niet omheen draaien: digitale dragers zijn veel flexibeler en sneller. Geen vergadering zonder smartphones, geen montage zonder toughbook. Daarop kan de professional gericht informatie zoeken. Hoe lager de drempel, des te beter.

Een manier om de drempel voor de gebruiker te verlagen is als de mobile device lokatiegebaseerde informatie toont. Bij Naturalis zijn we bijvoorbeeld bezig met een Proof of Concept voor een app die op basis van wifi weet waar-ie is in het museum. De bezoeker hoeft dan niet te selecteren over welke dino hij of zij meer wil weten, dat weet de app zelf wel.

Soms wordt specifieke informatie door een 'marker' getriggerd. Van oudsher was dat een QR-code. Hier een voorbeeld van een BYOD-stemkastje dat we ontwikkelden van ABN Amro. Medewerkers scannen het massaal met de smartphone.

Een stapje verder is informatie op basis van grafische markers, zoals foto's. We ontwikkelden zo Augmented Reality apps waarmee je het interieur van een kantoor met één vinger kunt herinrichten en ervaren. Of bijvoorbeeld voor UWV een zeer succesvolle experience waarin bezoekers actief ontdekten hoe hun werk over een paar jaar later zou zijn. Achtergrondinformatie, video's en interactie kwamen tevoorschijn als de iPad daar over een opgehangen postertje gleed.



Het kan een slag geavanceerder: informatie kan getriggerd worden door kledinglabels in een winkel. Die leert dan welke productinformatie en FAQ's zijn gekoppeld aan het specifieke kledingsstuk. Of gewoon een ruimtelijk apparaat dat wordt herkend, zoals in deze Proof of Concept op onze eigen afdeling.



Inmiddels zijn we weer een stapje verder in de richting van het ooit legendarische BMW-voorbeeld. Voor een grote klant gaan we aan de slag met performance support via Google Glass. Vooral handig met voice control, omdat de doelgroep daar complexe taken uitvoert in onmogelijke posities, met de handen vol gereedschap.  Spannend en high tech, alleen jammer dat Glass slechts een resolutie van 640 bij 360 pixels heeft, da's wel weer een beetje back to basics.

Leren op de werkplek (1)

Allereerst al een ambitieuze toevoeging aan de blogtitel: ik ben van plan een aantal blogjes te schrijven over hoe ik tegenover leren op de werkplek sta. Da's het (in ieder geval ons) thema voor het e-learning event. In dit eerste blogje ga ik kort in op het waarom. Waarom leren op de werkplek?

• Leren zonder het direct toe te passen en daar succes te oogsten is onnatuurlijk en inefficient. Leren is geen einddoel, maar een stap naar beter functioneren. In het werk ligt de de vraag en het antwoord. Vond via Google een dit oude interview erover terug. 
• Het 70-20-10 model leert dat het meeste leren op de werkplek zelf plaatsvindt. Of bij het koffiezetapparaat ernaast. Het effect van conventionele trainingen zit grappig genoeg vaak in het sociale leren tijdens en na de training. 
• In tijdens van economische tegenwind staan investeringen in die 10% onder druk, al was het maar omdat medewerkers dan niet aan hun primiaire werk toekomen. 
• Er is steeds meer kennis, die steeds sneller veroudert. De halfwaardetijd ervan neemt volgens prof Andries de Grip af: rond de oorlog was het 12 jaar, toen ik geboren werd 7 jaar en inmiddels een jaar of 3. Veel van studenten leren is dus al verouderd voor gebruik. 
• Het belang van parate kennis neemt af, omdat technologie (IT) helpt om de informatie snel en comfortabel op te zoeken.  
• De verwachtingen aan medewerkers verschuift ook: er wordt meer 'open skills' en zelfstandigheid verwacht, bijvoorbeeld in het kader van het nieuwe werken. Daarbij hoort het nieuwe leren, waarin verantwoordelijkheid meer op de werkplek bij medewerker zelf ligt. 
• Formele kennis is vaak wel beschikbaar, maar geen ingeblikt wondermiddel. Het samen leren toepassen en verbeteren sluit meer aan bij de SECI-visie van Nonaka, dat waarde hecht aan het experimenteren en delen van ervaringen op de werkplek. 
• Het besef dat leren meer is dan (initiële) kennisoverdracht is niet meer te keren. Het gaat om bijdragen aan organisatiedoelstelling door concrete gedragsverandering. Dus niet om content, maar om slimme feedbackloops, ondersteuning en uitdagende oefeningen op de werkplek. 

Lange lijst van open deuren, of juist de essentie van 'learning by doing'gemist? 

iPad in stemlokaal

In aansluiting op het blogje van gisteren misschien ook leuk om nog even te melden dat Bright Alley bij die saaie ouderwetsche verkiezingen ook een kleine bijrol heeft gehad. Voor de Gemeente Rotterdam ontwierpen we afgelopen maanden een mooie app als ondersteuning van de werkzaamheden op de stembureaus. Hier een kort verslag van de "Aboutal-app".

Mooi voorbeeld van een project waarbij we echt een partner konden zijn voor de opdrachtgever. Veel ter plekke samen mogen werken tijdens het traject zelf, maar ook nog op de verkiezingsdag: vormgeefcollega Harmen was nog ter plekke om te evalueren hoe de app beviel in de praktijk, en wat we er zelf nog van kunnen leren voor de toekomst.

Het zal namelijk nog wel even duren voordat de tradionele verkiezingen zijn vervangen :)

Gamify de democratie

Met het oog op de teruglopende opkomstpercentages bij verkiezingen vandaag, is het misschien leuk om eens door een gamification-bril naar politiek te kijken. Niet gehinderd door teveel kennis geeft misschien een frisse blik. Ik denk even hardop:

• Centraal in de democratie moet feedback staan: hoe helderder en directer hoe beter. Dat pleit voor frequente referenda, of noem ze polls. Liefst maandelijks. 
• Dat betekent niet dat iedereen maandelijks stemt. Dat zou teveel tijd vergen, en een onwenselijke drempel opgooien voor representativiteit. Mijn voorstel zou zijn dat -zeg- 10% van de bevolking wordt opgeroepen om te stemmen. De schaarste maakt het meer aantrekkelijk om te stemmen en iedereen komt dus eenmaal per jaar aan de beurt. 
• Het stemmen gebeurt uiteraard thuis, "there's an app for that". Moet toch thuis kunnen, zoals ook belastingaangiftes, banktransacties en NSA spionage?
• Het frequent stemmen zorgt ervoor dat de verdeling van de zetels langzaamaan verschuift. Geen plotselinge aardverschuivingen en braindrain dus, maar wel een helder afgegeven signaal van de bevolking. Heerlijk dat er ook geen verkiezingscampagnes meer zijn met elkaar overschreeuwende partijbonzen en loze kretologie. 
• Het kiezen zelf gaat heel anders dan nu. Ik probeer de oprechte waarde en visie van de stemmer te scheiden van een onderbuikgevoel bij een bepaalde partijleider en een toevallige uitglijder in een debat. Door een game natuurlijk!
• Er zijn al veel succesvolle games om op een aantrekkelijke, onbevooroordeelde manier de visie van de speler te destilleren. Zo blogde ik al 6 jaar geleden over bijvoorbeeld het Nederlandse Belastingspel en het Amerikaanse Budget Hero. Mooie voorbeelden die de kiezer zijn of haar waardes te ontdekken ,vooral economische vlak nog vaak. 
• Het zou in mijn optiek breder ontwikkeld moeten worden en in meer concrete, voelbare cases omgezet moeten worden. Dan is het ook zinvol voor lager opgeleiden. Het is overigens een misvatting dat ouderen zo'n game niet zouden willen gebruiken, als-ie goed ontworpen is. Dat blijkt niet alleen uit research, maar ook uit mijn eigen ervaring. 
• Het model achter zo'n game is natuurlijk cruciaal voor een eerlijke vertaling van voorkeur in de game naar partijkeuze. Bestaande kiescompassen en stemwijzers laten zien dat dat spitsroeden lopen is, maar wel kan. Zeker als het belang groot is. 
• Ik zei partijen, die ouderwetse organisaties? Inderdaad, ik weet niets beters. Volgens mij is het zinvol als mensen zich verenigen en samenhangende plannen maken vanuit een visie. Plannen die haalbaar zijn, en met keuzes die ieder geval kunnen worden doorgereken. Losse referenda zijn om die reden geen alternatief volgens mij. 
• Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd. Nadat je allerlei dilemma's hebt geworsteld en je keuzes hebt geoptimaliseerd lever je deze stem in. Geen handmatige vertaling dus van een stemadvies naar een stem. Dan ondergraaf je je opzet en bouw je alleen maar ruis in. Na afloop kan de partijkeuze nog teruggekoppeld worden, misschien. 
• Over de uitslag kan natuurlijk WEL gecorrespondeerd worden. De game roept op tot veel discussie, onderling en met politici. Hieruit komt verder begrip voor, en aanvullingen voor een nieuwe versie van de game. Misschien is op dit vlak schaarste ook goed: alleen in de maand na je stem' faciliteert dit platform voor jou deze luxe, directe communicatie met politici. 
• Het doen van zo'n game kost natuurlijk meer tijd dan het simpelweg aankrassen van een hokje. Maar terecht, volgens mij. Een weloverwogen keuze maken gaat niet zomaar, maar weloverwogen met oog voor spanningsvelden, nuances en tegenstellingen. Als je geen zin hebt om de consequenties van je voorgenomen keuze onder ogen te zien, is je stem weinig waard. En bovendien is zo'n game leuk om te spelen! 
• Als je een volgend jaar weer aan de beurt bent, zijn jouw eerdere keuzes nog deels bewaard en kun je verder exploreren met aanvullende, actuele dilemma's. 

Pas tijdens het typen van het blogje herinner ik me dat ik jaren geleden al 'ns een schets maakte voor zo'n soort game. Even erbij gepakt, zie hieronder. Wie weet, wordt het ooit nog iets. Zou heerlijk zijn, want er is maar één ding leuker dan zo'n game spelen, en dat is het ontwerpen en ontwikkelen.

UX of LX

Ons team bestaat uit mensen met heel verschillende achtergronden: gamedesign, storytelling, interactieontwerp, onderwijskunde, vormgeving en techniek. Volgens mij is er één centrale verbinding tussen die verschillende, soms zelfs strijdige werelden. Leerervaring, of beter leerervaring. Niet voor niets de naam van mijn blogje. Startpunt en spil van het leren, of in ieder geval het echte leren dat de lerende en de omgeving verandert.

Afgelopen jaren hebben we steeds meer ingezet op het versterken van UserExperience (UX) als bindende factor. Daarom zijn we blij dat we van elkaar kunnen leren. Binnen Bright Alley, maar ook van de andere werkmaatschappijen van Conclusion. We kunnen veel leren van en aan die interactiecollega's. De werelden van Basket Builders, Amis en Conclusion Learning Centers verschillen natuurlijk net iets, maar daarom hebben zij juist hun eigen inspiratiebronnen en hun eigen leerzame vergissingen. Goed dus dat we meer en meer kennis uitwisselen en samenwerken.

Een mooi mijlpaaltje is de workshop die we aanstaande dinsdag gaan doen, in het kader van het Amis UX-event. We houden een hands-on workshop waarin we samen een extreme make-over doen van een interactieontwerp. Dit doen we via een ingekorte Design Studio sessie. Benieuwd wat eruit zal komen qua product; het zal hoe dan ook een leerzame sessie worden. Voor de bezoekers waarschijnlijk, maar in ieder geval voor onszelf!

Game workshop dagen

Gisteren twee workshops gehouden op de game workshop dagen. Mooi om te doen om drie verschillende redenen:

Leuk allereerst om de deelnemers uit te dagen of mee te nemen in verfrissende gedachtengangen. Zo'n directe feedback heb je natuurlijk toch wat minder als ontwikkelaar van producten. Geeft veel energie!

Leuk ook dat er interesse is. Altijd lastig m geprogrammeerd te worden tegenover een grote held als Marcel de Leeuwe, maar ik begreep dat veel andere workshops door gebrek aan belangstelling geannuleerd waren.

Bovenal leuk om weer eens fris naar je eigen vakgebied te kijken en het verhaal verder aan te scherpen en te verrijken. Niet alleen zijn er elke keer nieuwe voorbeelden van serious games in het portfolio, maar vooral nieuwe inzichten en nieuwe valkuilen. You win some, you learn some.

Natuurlijk verhalen uit eigen koker, maar ook een blik op conclusies uit research. Best eng, met een hoogleraar op de eerste rij ;) Ook ruimte voor eigen inzichten: deze keer stonden vijf verschillende 'brillen' centraal om naar serious games te kijken. Bijvoorbeeld welk type games bij welk type leerdoel past. Vijf paradigma's, dimensies of kapstokken. Daar gaan er vast nog veel bijkomen...

Deel je leercurve

Vandaag weer een kleine ontdekking gedaan: de TED-speech van Joris Luyendijk. Ik kende hem als journalist van de prikkelende stukjes in mijn krant, waarin hij samen met de lezer nieuwe werelden verkent. En van zijn geweldige boek 'Het zijn net mensen', waarin hij kritisch kijkt naar journalistiek.



Ik bewonderdezijn frisse journalistieke blik al, vooral hoe hij deze behoudt en aanscherpt. Maar ik had zijn werk niet eerder door een didactische bril bekeken. Hoe juist het delen van je leercurve aansluit bij het (samen) leren in deze tijd. Op de manier waarop hij het aanpakt lijkt me het delen van je leercurve inderdaad een zinvol, inspirerend idee. Of het nou is met een blog, een krantencollumn of op een meer visuele gamified manier. Het sluit volgens mij aan bij initiatieven als Gibbon en bij innovatieve leerconcepten waaraan ik afgelopen jaar heb mogen werken. Wordt er enthousiast van, vooral als Joris het vertelt met een flinke brul!

Schoolmeester

Bij een kennismaking grap ik wel eens dat ik 'genetisch belast' ben.

Dan kan ik daarna uitleggen hoe onvermijdelijk het is om met leren bezig te zijn, omdat ik afkomstig ben uit een onderwijsnest. Het gezin was juf, leraar, orthopedagoog of leerlingbegeleider. En zelfs mijn opa, die het verkeerde vak had gekozen, was schoolmeester in zijn vrije tijd. Vanaf (de) jong kreeg ik dus de focus op leerprocessen mee. Gesprekken aan de keukentafel gingen erover, en al snel was ik zelf ook bezig met het geven van bijlessen, het schrijven van educatieve boeken, het kritisch meedenken op facultair en universitair niveau, en het geven van onderwijs zelf. Eerst als student-assistent, en later (nou ja, op mijn 24e) als parttime docent.

En dat terwijl ik in eerste instantie toch aardig leek te ontsnappen aan mijn noodlot: ik studeerde Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft, en kon me uitleven in creatieve concepten en User Experience. Ik heb ook best wat successen geoogst als ontluikend zelfstandig productontwerper. Toch lag daar mijn hart niet echt. Toen ik trots naar huis belde om te vertellen dat ik me wsja, eer meer ging richten op het onderwijs, was de reactie: "En dàt noem je goed nieuws?!" Jawel. Want juist de combinatie van ontwerpen, 'nieuwe' media en leren ben ik sindsdien fascinerend blijven vinden. De rol verbreedde daarbij van ontwerper, naar consultant en project- en teamleider.

Het (online) leerproces staat afgelopen 15 jaar centraal; pas afgelopen tijd ben ik weer meer en meer voor groep te vinden. Dit jaar gastcolleges op diverse hogescholen, workshops voor bijvoorbeeld Achema en Railinfra en presentaties op bijvoorbeeld bij het Next Learning Event en de Game Workshop dagen,

De voorbereiding vind ik soms lastig, als ik de verwachtingen van het publiek lastig kan inschatten. Over het algemeen geniet ik echter van het moment zelf: heerlijk om mijn enthousiasme te delen, uit te dagen en vooral te genieten van de directe interactie. Inderdaad: genetisch belast.